Lekcja tolerancji (recenzja "Służących")

Pewnego pięknego dnia wiele miesięcy temu obejrzałam film. Był cudowny. Zupełnie inny niż te współczesne durnowate komedie (chociaż i je czasami warto obejrzeć :P). To taki film z przesłaniem, który na długo zostaje w pamięci. Wyobraźcie sobie więc moje zdziwienie, kiedy, będąc w księgarni, zauważyłam książkę, na podstawie której film został nakręcony. W Polsce często jest bowiem tak, że książka zaczyna być widoczna w sklepach, kiedy film odniesie sukces. Po wejściu do księgarni od razu rzucają się w oczy. I tak było również w tym przypadku. Po kilku tygodniach Służące trafiły do mnie. 

Lata sześćdziesiąte XX wieku. Małe miasteczko Jackson w stanie Missisipi w Stanach Zjednoczonych. Każda biała rodzina zatrudnia jako służącą czarną kobietę. Bohaterkami, a jednocześnie narratorkami opowieści są Aibileen, Minny i Panienka Skeeter.

Aibileen to pomoc domowa pani Hilly Leefolt. Jest niezwykle przywiązana do malutkiej Mae Mobley, siedemnastego dziecka, którym się opiekuje. Jesteś dobra. Jesteś mądra. Jesteś ważna. Te słowa codziennie powtarza swojej podopiecznej, aby ta, gdy już troszkę podrośnie, pamiętała o tym i w to wierzyła.

Minny, pyskata służąca, zostaje wyrzucona z pracy przez niesłuszne oskarżenie o kradzież. Po wielu problemach ze znalezieniem nowego zajęcia trafia do panienki Celii. Ta z kolei jest najbardziej różową i najbardziej znienawidzoną osobą w towarzystwie. Razem z Minny tworzą prawdziwą mieszankę wybuchową.

Panienka Skeeter właśnie wraca ze studiów. Spędza dużo czasu w towarzystwie swoich starych przyjaciółek Elizabeth i Hilly. Ta ostatnia nie spocznie, póki w każdym domu nie będzie oddzielnej toalety dla kolorowych służących. Im dłużej Skeeter przebywa z Hilly, tym bardziej nie rozumie i tym bardziej oburzają ją bariery tworzone między czarnymi i białymi ludźmi. W końcu wpada na pewien ryzykowny pomysł.

Aibileen, Minny i Panienka Skeeter postanawiają wspólnie napisać książkę. Ma ona zawierać wywiady z czarnymi służącymi, które opowiedzą o swojej pracy dla białych ludzi. Konsekwencje nie są trudne do przewidzenia. Aibileen i Minny boją się, że stracą pracę albo, co gorsze, zostaną zaatakowane, co mogłoby się skończyć nawet śmiercią. Aby się przed tym ustrzec, kobiety postanawiają zamieścić w książce opis Potwornego Okropieństwa wyrządzonego Panience Hilly. Są bowiem pewne, że zadba ona o to, by nikt nie dowiedział się, że wydarzenia opisane w książce miały miejsce w Jackson.

Jak pisałam wcześniej, narratorkami są trzy główne bohaterki. Na początku obawiałam się, że może będzie to trudne do ogarnięcia, ale na szczęście nie było. Książka napisana jest bardzo przejrzyście, jest dopracowana w najmniejszych szczegółach, więc pomimo częstej zmiany narratora doskonale orientujemy się w sytuacji. Wszystkie opowieści połączone są wspólnym wątkiem, bohaterki wspólnie piszą książkę. Natomiast, kiedy czytamy na przykład o Minny, dowiadujemy się też szczegółów z jej pracy u panienki Celii. Widzimy jak wspólnie udają przed mężem Celii, że ta potrafi gotować, a co najlepsze - on w ogóle nie wie, że zatrudniają służącą. 

Książka jest przepiękna. I wydaje mi się, że w dzisiejszych czasach, bardzo istotna. Z rasizmem, a nawet z dyskryminacją ze względu na płeć czy stan majątkowy spotykamy się coraz częściej - na studiach czy na ulicy. Wydawać by się mogło, że w dzisiejszych czasach wszystko powinno być już w porządku. Wszyscy mają pełnię praw. A jednak nie jest, ponieważ to ludzie innym ludziom utrudniają życie. Autorka w Służących pokazuje, a może bardziej przypomina, jak czarni ludzie walczyli o wolność, jak im było ciężko.Warto o tym pamiętać. Warto uczyć innych tolerancji.

Zachęcam Wam do przeczytania książki. Jest to zarazem piękna i momentami zabawna opowieść, jak i wspaniała historia z przesłaniem. A i obejrzyjcie film. Zapewniam, ani jedno, ani drugie Was nie rozczaruje!